وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد که پس از تایید عضویت سوئد در ناتو از سوی آنکارا، دولت بایدن موافقتش را با قرارداد ۲۳ میلیارد دلاری برای فروش هواپیماهای جنگی اف-۱۶ به ترکیه اعلام کرده است.

به گزارش گاردین، وزارت امور خارجه ترکیه نیز در بیانیه‌ای در این زمینه اعلام کرد که آنکارا ۴۰ فروند اف-۱۶ جدید دریافت خواهد کرد و ناوگان فعلی خود را به ۷۹ جت افزایش می‌دهد.

وزارت امور خارجه آمریکا اکنون کنگره را از این توافق و همچنین فروش جداگانه ۸.۶ میلیارد دلاری ۴۰ فروند اف-۳۵ به یونان مطلع خواهد کرد.

یک مقام آمریکایی با تاکید بر ماهیت بسیار حساس این مذاکرات، گفت ایالات متحده تا زمانی که اسناد تصویب عضویت سوئد از ترکیه به واشینگتن نرسیده بود، به این معامله چراغ سبز نشان نداد.

پارلمان ترکیه روز سه‌شنبه عضویت سوئد در ناتو را پس از بیش از یک سال تاخیر تصویب کرد، تاخیری که تلاش‌های غرب را برای نشان‌دادن عزم در مواجهه با جنگ روسیه علیه اوکراین برهم زد.

ترکیه از اعضای قدیمی پیمان نظامی ناتو به‌شمار می‌رود و از سال ۱۹۵۲ عضو این ائتلاف نظامی است. براساس سازوکار عضویت ناتو، تمامی کشورها باید با درخواست عضویت کشورهای جدید موافقت کنند، چرا که برابر اساسنامه ناتو، حمله نظامی به هریک از اعضا به‌مثابه حمله به سایر کشورها محسوب می‌شود.

رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، در ابتدا به پیشنهاد سوئد برای عضویت در ناتو به‌دلیل پذیرش گروه‌های کردی که آنکارا آن‌ها را سازمان‌های «تروریستی» می‌داند اعتراض کرد. سوئد در واکنش به این اعتراض، با تشدید قوانین ضدتروریسم و اتخاذ سایر اقدامات امنیتی تلاش کرد به درخواست‌‌های اردوغان پاسخ دهد.

با این حال، اردوغان سپس تعهد آمریکا مبنی بر تحویل مجموعه‌ای از جت‌های جنگنده اف-۱۶ را به میان کشید که به‌دلیل عقب‌نشینی ترکیه در زمینه حقوق بشر و درگیری با یونان، یکی دیگر از اعضای ناتو، با مقاومت کنگره مواجه شده بود.

پس از این مجادلات، در نهایت ترکیه موافقتش را برای تصویب عضویت سوئد در ناتو اعلام کرد و آمریکا نیز از فروش هواپیماهای جنگی به آنکارا خبر داد.

 بن کاردین، رئیس کمیته روابط خارجی سنا، روز جمعه درباره این موضوع گفت: «موافقت من با درخواست ترکیه برای خرید هواپیماهای اف-۱۶منوط به موافقت آن کشور با عضویت سوئد در ناتو بوده است. اما این تصمیمی نبود که به راحتی به آن فکر کنم.»

این مقام آمریکایی گفت که آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، برای میانجی‌گری در این توافق تلاش دیپلماتیک زیادی را رهبری کرد و در جریان سفرش به آنکارا پس از زلزله فوریه ۲۰۲۳، سه بار به رئیس‌جمهوری ترکیه گفت اگر از عضویت سوئد در ناتو جلوگیری کند، هیچ هواپیمایی وجود نخواهد داشت.

رهبران کمیته روابط خارجی سنا و کمیته‌های امور خارجی مجلس نمایندگان هرگونه فروش عمده تسلیحات خارجی را بررسی می‌کنند. آن‌ها برای اعلام تصمیمشان بررسی‌هایی انجام می‌دهند و نگرانی‌هایی را در مورد حقوق بشر یا مسائل دیپلماتیک مطرح می‌کنند که می‌تواند چنین معاملاتی را به تاخیر بیندازد یا حتی متوقف کند.

پس از انتقال اطلاعیه رسمی از وزارت امور خارجه آمریکا، کنگره ۱۵ روز فرصت دارد که به فروش اعتراض کند و پس از آن چنین معامله‌ای قطعی تلقی می‌شود. در حال حاضر با وجود انتقاد برخی از نمایندگان آمریکا از ترکیه، مقام‌های ایالات متحده انتظار ندارند کنگره هیچ یک از این فروش‌ها را متوقف کند.

در همین حال، یونان به‌دلیل اختلافات ارضی حل‌نشده با ترکیه در منطقه غنی از انرژی دریای مدیترانه به‌شدت با این فروش مخالفت کرده است. توافق آمریکا با ترکیه به نبود مانعی برای فروش جنگنده به آتن نیز بستگی داشت و قرار است هم‌زمان به یونان جت‌های اف-۳۵ پیشرفته ارائه شود.